Wanrong
wanrung(萬榮) guan (tinairukuan: malibasi) avan nu kalingu king tjelu na kacalisian a guan. (izuanan siulin kata zusi guan tauta), au imazaa i pasakaledp a kalingu king, i viri nakidjekec tua siulin, a i kacedas nakidjekec tua vunglin, kuangvu kata lisuy, a i kacedas a viri nakidjekec tua zuvung, au pasamaza ledepan kicencen ta nantu king renai guan kata sinyi guan, a i tjainavalj mavan a zusi. izua tu 618 km² a pulingetjan nua kadjunangan. a kadjunangan nua i kalingu king qevas 13%, aicu imaza tasika tjelu a pasemelaw tua sengsengen i taiwan, a qacavan masansimuluq.
wanrung | |
na tjaivavaw a sihu a kinapangaljan a paljavak | kalingu king |
sicuayanga a ngadan | wanli(萬里), malibasi(馬里巴西) |
sepaljavak | unem a mula, lima puluq sa unem a talingan |
sihu
-guciu -remasudj a kilalaing takakudan a pacaqan -qinati a hulic a sihu |
-古明光 (pacun ta guciu na wanrung) -nasewanrung a gukusiu -daihiyukay na wanrung |
pulingetjan nua kadjunangan | 618.4910km² |
kinamamamawan tua vavavan nua gadu | ita kuzulj sa sepatj taiday sa siva puluq sa drusa a maru vavavan tadjekuacan (1,492m) |
caucau
-pipenuljatan na caucau-papu ngadan tjai sangasangas -paljingan |
-unem kuzulj sa itaiday sa siva puluq sa unem a caucau(6,196)(2021 a cavilj tjelu a qiljas) -masansimuluq saka ita (11) -drusa kuzulj sa itaiday sa drusa puluq sa sepatj a paljingan (2,124) |
sasupuan na yubinkiuku/yuzeng | 979 |
pukeljang a venecikan na takakudan a umaq a sihu | 10015120 |
tjuljivar ta guan | siulin, zuvung, vunglin, kuangvu, lisuy, zusi, renai, sinyi |
wanrung guan imaza i pavavaw i vecekadan ta gadugaduan tua taiwan, avan nusekuya sana kauvu a kinakadjunangan. au pakata kinamamamavan tua vavavan nua gadu izua unem taiday maru vavavan tadjekuacan. izua wanli pana, mataian pana kata kuangvu pana seqaljudj pasamaza. saka maretimalji a kalevelevan pakata vavavan. aza sikataqaljan tjalja liavan turuku zuku. au izuanan bunun zuku kata taiya zuku. a katalemmang avan aza pakata nugiu. lja aza kadjunangan i wanrung guan avan za tjaljaliavan a gadugaduan, saka aza mareka caucau sedjelja i lizulizuk ljaqedi ta vunglin cen. a racev pakata riuku aravac. izua lintiensan a kivanvangan, aza lisuy ungesing kemaljaliavan a kadjunangan kata hungye a ungesing imaza, ljakua tucu ika namirazek penuljat anan. a kai tinairukuan kata binunungan.
rikishi
remasudj ta vincikanaza wanrung guan ka ripun djiday avan nu a kacalisian a kadjunangan nua kalingukangting(花蓮港廳) vunglindjin(鳳林郡) hasisiw a kanri. aza ripun kisac na imazamaza kinsic. lemindjelj ta gimeng, djemadjas ta pakata qinaljan a sincen, kicaquan, sikic, aicu a sengesengan. ka 1945 a cavilj, kapuaming a maqaqeci, linindjelj ta gukusiu i ayaw ta “wanli disiaba”, avan nu kadjunangan a “vungling kamakama a cyawli(橋里) gimeng”. au pitjaysangas ka inianan lemindjelj ata icu a disiaba, imaza qivu “maribashi”, wanli tjakudrang aya, saka sipungadan “wanli guan”. ljakua mamaw kata wanli guan i taipaq guan. ka 1958 a cavilj unem a qiljas, pavalitan ta “wanrung guan”, aza gukusiu patjavat sema i “wanrung mula” (morisaka aya ka ripun a djiday) patjeljatucu. aza vecik pakata “maribashi” izua pacugan a “wanrung disiaba”, izuanan sema “gukuciu” kivadaq kata paljilji a imi.
ka 1929 a cavilj unem qiljas, ti luyezungsiung(鹿野忠雄) zinurung sa djumaki aicu pilin na sicuayan a kakudan a kinaizuanan, ka 1930 a cavilj pakeljang timadju. avan nu sikeljang aicu a yu a qaciljay sinan pazangal na i taiwan, tauta tjaljaqacavan a seman yu a qaciljay na sicuayan a kakudan a kinaizuanan, aicu namakakaizuazua ika liaw i taiwan, pasakacedas asiya kata pasakaceda a navalj asiya a kadjunangan, saka aza kiningkiu qivu ta taiwan masan i vecekadan pakata seman yu a qaciljay a kuka i pasanavalj a ljavek.
guciu
remasudj ta vincikansazazatj | guciu |
sangasangasan | 賴文財 |
sikamasanmusalj kata sikamasan tjelulj | 黃國政 |
sikamasan simatjelj | 林清水 |
sikamasan limalj kata sikamasan nemelj | 林忠成 |
sikamasan pitjulj kata sikamasan valulj | 許玉盛 |
sikamasan sivalj kata sikamasan simuluq | 何信軍 |
sikamasan simuluq saka ita kata sikamasan simuluq saka drusa | 陳添福 |
sikamasan simuluq saka tjelu | 周榮貴 |
sikamasan simuluq saka sepatj kata sikamasan simuluq saka lima | 陳長明 |
sikamasan simuluq saka unem | 蘇連進 |
sikamasan simuluq saka pitju | 徐金生pinupuaming ta sengsengan |
sikamasan simuluq saka pitju | 許玉盛(sevalit ti 徐金生) |
sikamasan simuluq saka pitju | 李繼生(sevalit ti 許玉盛) |
sikamasan simuluq saka pitju | 張秋美mumalj a sinkiu au pinupuaming ta sengsengan |
sikamasan simuluq saka pitju | 林新銀(sevalit ti 張秋美) |
sikamasan simuluq saka alu | 古明光 |
paljavak tua kadjunangan
remasudj ta vincikanizua tapuluq a qinaljan imaza, Ihownang(紅葉部落), murisaka(摩里莎卡部落), maribasi(馬里巴西部落), matanki(馬太鞍部落), donkuan(東光部落), kunuan(固努安部落), damayan(大馬遠部落), thgahan(大加汗部落), ciyakang(支亞干部落)kata gbayang(新白楊部落).
wanrung guan kemasi viri patje navalj izua silin(西林), djaincin(見晴),wanrung(萬榮), minli(明利), mayuan(馬遠) kata hungye(紅葉) aicu unem a mula. aza qinaljan patjelja tucu avan ka ripun a djiday kipuvarung ta namaitucu a sengesengan avan nu sika maalang. neka caucau imaza, au aza caucau tjatjuruvu a namatevelj ljaqedi ta vunglin cen kata patekuteku ta gadu a ljaviljaving a kadjunangan nua pasakaledep a lisuy. aza kazatjan a kadjunangan tjalja lusepitj, pakata nasidjaravacan a mareka mula imaza, maqati cemalivat pasa vunglin cen kata ljaqedi a qinaljan i lisuy guan.
silin:ljaqedi ta vunglin cen linrung(林榮) li.
djaincin: ljaqedi ta vunglin cen nanpin(南平) li.
minli: ljaqedi ta vunglin cen cancyaw(長橋) li, izua qinaljan i vavaw(tagahan), qinaljan i taku(minli mula), qinaljan i vecekadan(mataian).
mayuan:ljaqedi ta lisuy guan vumin(富民) mula(vuyuan a kadjunangan), izua mayuan(馬遠mahowan) kata dungkuang(東光) aicu drusa qinaljan, nasebunun zuku.
hungye:ljaqedi ta lisuy guan risiang(瑞祥) mula.
wanrung:ljaqedi ta vunglin cen senrung(森榮) li, cangcyaw li kata wanrung guan minli(明利) mula, avan nu wanrung guan a sincen a vecekadan a kadjunangan.
caucau
remasudj ta vincikancavilj | caucau | +:metjeruvu
-:mavekelj (%) | ||
1981 | alu a kuzulj a caucau (8,000 a caucau) | — | ||
1986 | pitju a kuzulj sa alu taiday a pitju puluq sa drusa a caucau (7,872 a caucau) | −1.6% | ||
1991 | pitju a kuzulj sa pitju taiday sa alu puluq sa alu a caucau (7,788 a caucau) | −1.1% | ||
1996 | alu kuzulj sa sepatj a caucau (8,004 a caucau) | +2.8% | ||
2001 | pitju kuzulj sa unem taiday sa tjelu puluq sa lima a caucau (7,635 a caucau) | −4.6% | ||
2006 | pitju kuzulj sa drusaiday sa puluq sa unem a caucau (7,216 a caucau) | −5.5% | ||
2011 | unem kuzulj sa pitju taiday sa lima puluq sa unem a caucau (6,756 a caucau) | −6.4% | ||
2016 | unem kuzulj sa sepatj taiday sa sepatj puluq a caucau (6,440 a caucau) | −4.7% |
nasidjaravacan
remasudj ta vincikansinupuan
remasudj ta vincikangaku na kukumin |
gaku na kukumin a wanrung(萬隆) |
gaku na kukumin a djiancin(見晴) |
gaku na kukumin a hungye(紅葉) |
gaku na kukumin a silin(西林) |
gaku na kukumin a minli(明利) |
gaku na kukumin a mayuan(馬遠) |
kivangvangan
remasudj ta vincikan富源森林遊樂區 | vuyuan kuka pukasikasivan a kivanvangan |
七彩湖 | cycay djanaw |
紅葉溫泉 | hungye a ungesing |
瑞穗溫泉 | lisuy a ungesing |
萬榮鄉原住民文化園區 | wanrung kacalisian bunka a kadjunangan |
林田山林場 | lintiensan a kivanvangan |
二子山溫泉 | ezesan a ungesing |
六順山 | liusun gadu |
樂嘉溫泉 | letja a ungesing |
racev
remasudj ta vincikan文旦 | buntan |
檳榔 | saviki |
苦茶 | qadiadilj a utja |
咖啡 | kafi |
柑橘 | tjanes |
檸檬 | ningbung |
山胡椒 | ljivanger |
箭竹筍 | cuvuq |