sangasangasan a natjemaza
patje 1950 kata 1960 a caviljan,ti Mungo Martin、Bill Reid katua Norval Morrisseau a nakisan papebulay ta paridiu a caucau na kacalisian,patagilj anga pakeljan a pakatua vaquan na kinacalisianan a pinapebulay a paridiu.tucuanga,kananakisan qemati ta sinbung i kanada tjara izua kacalisian a nakisan papebulay ta paridiu a caucau,azua ti Edward Poitras kati Rebecca Belmore a papebulay ta paridiu a caucau na kacalisian,sinan daihiu nua kanada sa kiqepu tana uinise a zematjak sa paljizaw ka i 1995 kata 2005 a caviljan.
maretimaljimalji a kinateveteveljan a zukuan nua kacalisian i kanada,na marekimadju tua kinacalisianan a unggaku tiamadju.sedjilj a na pasumamamamaw a unggaku,ljakua,nu remaketj izua sipasedjaludjaluan,izua kimadju a unggaku.aicu a pakatua sipasedjaludjalu a unggaku palemek tua nazemiazian a djungdjung.aicu a pakatua kimadju a unggaku katje senayan a padjungdjung,na masan tua pakipaqenetjan tjai Midewiwin kati Sun Dances a namayatucu a kinateveteveljan.
a tja kineljang aicu a sangasangasan a natjemaza mavan a sekacalisiyan a sikataqaljan i kanada. izua matjadrusa a zukuan. aza caucau a seinuit (Inuit) katua caucau a semitis (Métis). kasi caviljan a 1970 tu 1980 tazua, pinapukeljang aicu a takalan a sangasangasan a natjemaza ta mapuljat. saka semekez tiamadju a qaqivu taza tjaisangas a siaya “Indian band.”
kaian
remasudj ta vincikan
kemakaian a kacalisiyan nua sekanada ta tjaliaw a matjatjelu a puluq a kaian tucu, maretimalji aza kakaiyan. amin a sikiljavar niamadju avan aicu a tjaljaliaw a kaian i kanada. ljakua mevekelj a caucau a kemacalisiyan imaza i kanada tucu. sikiljavar nua tjaljatjuruvu a cuacua mavan aicu a kai a anisinabe (Anishinaabe) katua kai a kri (Cree), penuljat tua ma 150,000 a caucau a kemakaian. kemaljavar a caucau a sepasakaledep a viri, a senunavut (Nunavut), a senunavik (Nunavik; a pasaviri tua “Québec”), a senunatesiyavut (Nunatsiavut, a pasaviri tua ) tua kai a inuit (Inuit), izua ma 29,000 tiamadju. a i tjinaikacedas ta kanada izua ma 8,500 a caucau a kemakaian ta kai a mikmaq (Mi'kmaq). na qemaljudjanga a kacalisiyan tua kinakaian niamadju. amin a kemacalisiyan a remaljemaljeng niamadju. situcuan a tja mapacunan taicu a kai nua seinglend (English) katua kai nua sevrans (French) a namasan sangasangasan a kaian niamadju (kinakaian niamdju).
(I段) kasicuayanga, katjaisangas izua a tjuruvu a valjaka a semazua i kanada(加拿大)，namacaquanga a malang tua pazaingan(樂器) a kacalisiyan nazua, namalap ta vangalj kata tequng tua masan patjungtjungan(鼓?) tiamadju, qaw uri venecivencik itua patjungtjungan tiamdaju uta, saka bulabulay angata aza vincikan. qaw uri semuqaljic ta kasiw tua masantequng tiamadju i cemecemel, sa venecivencik itua tequng na venan kata kasiw tua masan patjungtjungan a veljatj(棍子?) tiamadju. kasicuayan a pazaingan mata patjungtjungan, mavan a sinan nua kasiw kata quljic na qemuziquzip. qaw aicu a pazaingan mavan a sinisenay sa zemiyamiyan. namasanpazangal taza senay kata ziyan a kacalisiyan kasicuayan. nu semamazanga a valjaka, sa sinukuz niamadju a kacalisiyan tua penalisi.