el niniyu

kaljazalangzangan a pinaka sipapuviqviq a pasanavalj

kaljaseljecan/kaljazalangzangan a pinaka sipapuviqviq a el niniyu a pasanavalj (El Niño–Southern Oscillation) mavan aicu a el niniyu (El Niño). nu i kinaqadavan a el niniyu tjarazemangzang a zaljum nua ljavek tua vecekadan katua vecekadan a pasakacedas i tua pasivik a ljavek (Pacific Ocean) nua i kaljazalangzangan a kadjalanan i kacauwan (qadjav a kemasi papavalitan tua qadavan a patje 120° a pasakaledep). sedjaljun aicu a kaljazalangzangan a el niniyu a maka ljinavekan i tua pasanavalj a kadjunangan nua amilika a pasa pasivik a ljavek. a patjara sipapuviqviq a el niniyu a pasanavalj mavan a litjukutjukuan a kinaqadavan tua culjuan katua vuceleljan a zaljum nua pakaperawan a ljavek i tua kaljazalangzangan a pasavecekadan a kacedas a kaljavekan a pasivik. pinapecevung a el niniyu nua qaqetjezan na tjinaivavavan a kinavalian a pasakaledep tua pasivik katua pasakacedas tua pasivik a qaqetjezan na kinavalian a tjaljaljiadut tua ljavekan. a tja kineljang tu puita a el niniyu a makasimatjelj a qiljasan, ljakua izua za sinipasemalavan nua mareka vinecikan a vinarungan tu kinamilingan nua puita a el niniyu mavan a kemasi tua makamusalj a patje makapitjulj a qiljasan. saka nu seman el niniyu itjen, patagilj a qemudjalj a kemasi ta siva a qiljasan a patje tapuluq saka ita a qiljasan.[1] a siniaya nua kai a ispangiw (español) tua tjaljemaljeqelan a sipapuviqviq a el niniyu a pasanavalj (ENSO) mavan a "la nina" (La Niña) aya.

kasizuanan remasudj ta vincikan

  1. Changnon, Stanley A (2000). El Niño 1997-98 The Climate Event of The Century. New York: Oxford University Press. pp. 35. ISBN 0-19-513552-0.