Ji’an

djian gu(’inamizukuan：cikasuan；pinairangan：Kiat-an-hiong；nginaingayngan：gidˋ onˊ hiongˊ/gid onˋ hiongˋ）i maza i pasakacedas a viri tua taiwan a kaliku king, a i viri nakidjekec tua hualien hici, a i tjaikacedas na kicevung tua taipingyan, pasamaza i ledepan kicencen ta i siulin, a i navalj kicaing tua i suvung gu. izua tu alu a kudraw sa sepatj a kuzulj a caucau, avan nu sikamasan musalj a tjuruvuan a kinateveteveljan na caucau. tjaljatjuruvuruvuan uta tua na sikataqaljan a gu i taiwan.

djian (吉安鄉)
djian imaza(qudjidji a pinakeljang)
na tjaivavaw a sihu a kinapangaljan a paljavak	kalingu king
sicuayanga a ngadan	cikasuan(七腳川), yushinu(吉野), dulan(荳蘭)
sepaljavak	tapuluq saka alu a mula, lima taiday sa drusa puluq sa pitju a talingan
sihu -guciu -remasudj a kilalaing takakudan a pacaqan -qinati a hulic a sihu	-游淑貞(pacun ta guciu na djian) -nasedjian a gukusiu -daihiyukay na djian
pulingetjan nua kadjunangan	65.2582 km²
kinamamamawan tua vavavan nua gadu	itaiday sa puluq a maru vavavan tadjekuacan (110m)
caucau -pipenuljatan na caucau-papu ngadan tjai sangasangas -paljingan	-alu kudrav sa tjelu kuzulj sa lima taiday sa puluq sa drusa a caucau (83,512)(2021 a cavilj tjelu a qiljas) -masanmusalj -tjelu kudrav sa drusa kuzulj sa alu taiday sa tapuluq a paljingan(32,810)
sasupuan na yubinkiuku/yuzeng	973
pukeljang a venecikan na takakudan a umaq a sihu	10015050
tjuljivar ta guan	hualien hici, siulin, zuvung

kasitucuan a caviljan, aza kalingu kingsihu kata taikai a kipuvarung tu papirazek tua i pasanavalj a djian, mavan a kinateveteveljan nua mareka kuba tucu, izuanga a makakaizuazua a kakivangavangan, izua tatekelan ta kafee, papacunan ta iga, nu pakalingdjelj tua imaza i huilan a hici, kimaya tja papamaw a mirazekan ca i navalj kata kaledep nua djian, sa pakacu tua sikamanguwaqan.

kadjunangan remasudj ta vincikan

a gadugaduan a kadjunangan nua i djian izua a qevas 15%, a tjeza a 85% avan za djian a pana kata muka a pana a siqaljudjan a vudavudasan masan lizuk. tjaljeqaca tu seljenguaq a pinukadjunangan, a kalevelevan semezan tu kemaledeledev. a pakata sikataqaljan izua matjasepatj a zukuan, pairang, haka, ciyukuk kata kacalisian. tjalja mirazekan a pakata nugiu kata kuba, masan tadjalan a mirazek imaza kata hualien hici. a pakata djian a caucau, a izua kinasi tua sicuayan a gukusiu, sitjaisangasan a hici a palingulj kata i pasa hualien hici, avananga vaquan a hici. izua dungcang, beicang, nancang, yicang, yicang, taicang, cinvung, renli, yungan kata senan a mula. izua lima kudraw kata sepatj a kuzulj a caucau, mavan qemavas tu 60% pakata penuljat a caucau i kalinkuking. lja pazangal a kakavelian a umaq i hualien hici saka tjuruvu a cuacau imaza, sika a pasataljiqacain tua kaizuanan. a pinaljavakan a i pasakaledep kata pasanavalj nua djian gu, avan a lizulizuk, tjaliaw a semancan, saka tjamavekelj a caucau izua. a kai ’inamizukuan kata nginaingayngan.

cinalivatan remasudj ta vincikan

aza djian gu na amizuku a kakaizuanan, ka sicuayan a pinaka “cikasuan”, aza a imi ’inamizukuan “liaw a kasivan (cikasoyay) a kadjunangan” aya. avan a sepaljavak tua 南勢阿美族 izua cikasuwan(七腳川), lidaw(里漏), natawran(那荳蘭), pukpuk(簿簿) a mareka qinaljan a kadjunangan. ka ripung a djiday, tjaivililj ta cidjawcuan a marivuan, masuvur a cidjawcuan a qinaljan. ka 1910 a caviljan, aza ripung sihu pakerengen ta ripung caucau patje maza i kalinku kata valangaw a kadjunangan, saka lemingdjelj ta djiye(吉野) mula i mamaw ta kadjunangan a cidjawcuan mula. au izua matjatjelu a qinaljan, kungcian(宮前), cinsui(清水) kata cauven(草分) ka 1920 a caviljan, pavalitan tua drusa a ci(區), djiye ci kata pinye(平野) ci. ka 1937 a cavilj, djiye ci pavalitan lemintje ta djiye zuang(庄), sipavecik pakalingukangting kalingudjin sa pucapilj. saka kapuamin a maqaqeci, lemintje djiye guan i kalinkuking, lja sa ripung aravac aya, ka 1948 a caviljan pavalitan ta djian gu, a patjetucu a kinipungadan.

caucau remasudj ta vincikan

kemasi 2020 a caviljan puluq sa drusa a qiljas, izua 83,507 a cuacau i maza, aza kinatjuruvuan a caucau izua 1,280 a caucau /km², avan tjatjuruvuan kata masansikapitjulj a mavalidan pakata guan i taiwan.

lja aza kuisan(龜山) guan pavalitan tua kuisan ci i tawyan hici, djian guan masan ta tjuruvuan a guan, saka tucu avan ta masansikanemelj a qinaljan, avan tauta masansikasimuluq saka pitju pakata caucau a kinapangaljan a paljavak.

cavilj	caucau	+:metjeruvu -:mavekelj (%)
1981	sepatj kudrav sa siva a kuzulj sa unem a taiday sa alu puluq sa ita a caucau (49,681 a caucau)	-
1986	lima kudrav sa lima kuzulj sa siva taiday sa drusa a caucau (55,902 a caucau)	+12.5%
1991	unem kudrav sa tjelu kuzulj sa drusa puluq sa tjelu a caucau(63,023 a caucau)	+12.7%
1996	pitju kudrav sa ita kuzulj sa tjelu a taiday sa pitju puluq sa sepatj a caucau (71,374 a caucau)	+13.3%
2001	pitju kudrav sa unem kuzulj sa siva taiday sa lima puluq sa tjelu a caucau(76,953 a caucau)	+7.8%
2006	pitju kudrav sa alu a kuzulj sa pitju a taiday sa tjelu puluq sa siva a caucau (78,739 a caucau)	+2.3%
2011	alu kudrav sa sepatj taiday sa unem puluq sa sepatj a caucau (80,464 a caucau)	+2.2%
2016	alu kudrav sa tjelu a kuzulj sa unem a taiday sa lima puluq sa unem a caucau (83,656 a caucau)	+4.0%

caucau a mapavalitan remasudj ta vincikan

kemasi 1981 a caviljan a caucau matjuruvu a caucau a ljemita a cavilj, amin ka 2004, 2005, 2018, 2020 ca sepatj a caviljan nameljiateku, aza 35 a caviljan nameljiavavaw.

qepuing a lima cavilj (2015-2020) tja metjuruvu tu 267 a caucau, nu teveljeng nametjuruvu tu 0.32％, a sika liavan itua kalingu 13 a a kinapangaljan a paljavak, pasakacedas penuljat a kana guan ta sitjuruvuan masandrusa(tja keri ta siulin), sika mirazekan ta caucau, niban ta i kalingu, i kacedasan masanlima a liawvan.

guciu remasudj ta vincikan

sazazatj	guciu
sangasangasan	謝琳淼
sikamasanmusalj	劉阿乾
sikamasan tjelulj	謝琳淼
sikamasan tjelulj kata sikamasan simatjelj	廖木桂
sikamasan limalj kata sikamasan nemelj	陳正和
sikamasan pitjulj kata sikamasan valulj	吳金安
sikamasan sivalj	邱日祥
sikamasan simuluq kata sikamasan simuluq saka ita	徐永滿
sikamasan simuluq saka drusa kata sikamasan simuluq saka tjelu	徐松海
sikamasan simuluq saka sepatj kata sikamasan simuluq saka lima	田智宣
sikamasan simuluq saka unem kata sikamasan simuluq saka pitju	黃馨
sikamasan simuluq saka alu (tucu)	游淑貞

paljavak tua katjunangan remasudj ta vincikan

sepaljavak i djian

mula	pulingetjan nua kadjunangan (km2)	paljingan	caucau (2019 a cavilj 3 qiljas)	mavalidan a caucau caucau/km2
djian 吉安	4.121	2,434	6,026	1,462.2
kancen 干城	5.7	677	1,435	251.8
renan 仁安	3.281	1030	2,635	803.1
renli 仁里	2.4	2,723	6,895	2,872.9
renhe 仁和	2.8	1,934	4,995	1,783.9
taicang 太昌	4.98	1,631	4,286	860.6
beicang 北昌	2.5	3,385	8,841	3,536.4
yungan 永安	2.41	1,870	4,687	1,944.8
yungsin 永興	2.104	1,238	3,261	1,549.9
kuanghua光華	6.351	892	2,180	343.2
yicang 宜昌	1.8	1,765	4,677	2,598.3
dungcang東昌	3.7	2,428	6,174	1,668.6
nancang南昌	1.811	1,811	4,901	2,706.2
nanhua 南華	5.424	650	1,757	323.9
senan 勝安	2.568	2,259	5,787	2,253.5
vusin 福興	6.2	1,242	3,349	540.2
cinvung 慶豐	2.3	2,963	7,739	3,364.8
dawsiang稻香	4.808	1,338	3,709	771.4
djian guan	65.2582	32,288	83,365	1,277.5

zuku remasudj ta vincikan

izua pairang, haka, ciyukuk, amizuku kata turukuzuku. namaqaqeljiqeljing namarkiljivaljivak a taqinaljanaljan, izuazua a kakudanan niamadju, ika nasetevelj kata pairang a kakudanan. saka temalidu aravac a kakudanan a qinaljan imaza.

pairang remasudj ta vincikan

ka 16 a caviljan, izuanga pairang na kiciul ta gungkang a mamaza i djian a qemuma, kiracev. ka 1874 a caviljan, ti senpaucen(沈葆楨) kipuvarung tua sihu tu semandjalang ta makacedas, kamaqatianga a ljitaladj, qivu tua kemasi tailik paka ljaviljaving a kacedasan manavalj a caucau tu patjavat a semamaza, kata ripung djiday, kemasi taiwan kaledepan a napatjavat a ninpu, nugiw kilevuci a mamaza i kacedas, avan nusika pairang tjalja tjuruvuan a zuku, aza pinairangan masan nasi palingraku kata i sasaw a kai.

haka remasudj ta vincikan

ka 1812 a caviljan, ti lihen(李亨) kata ti zuangzau(莊找) cemiyur ta pairang, haka a caucau tu patjavat a kemasi kemalan(噶瑪蘭) a tjeljaving a patje cilay lizu italadj. aicu rikisi mavan ca sangasangasan a vecik pakata pairang sema i kalingu, sika patagilj qemuma imaza a haka. ka ripung a djiday, a ripung a reminlin a patjavat ta qinaljan, izua tjuruvu a haka ninpu kata nugiw a semamaza i kacedas. tiamadju tjatjuruvu kemasi tauyen(桃園), sinzu(新竹) kata miawli(苗栗), ninpu na ripun temalem ta paulin. ka 1980 a cavilj, maqati pakazua kisiya a djalan a cemalivat tua taiwan i pasa viri, saka mirazek ta djian guan, izua tjuruvu a haka semamaza. tucu, djian guan masan ta tjatjuruvuanga a haka a qinaljan nua i kalinkuking.

ciyukuk remasudj ta vincikan

ka 1949 a caviljan, aza kumintang makilu a kiqeci ta kiusantu, kemasi tailik a gaisiuzing kata sividay kilevuci a semamaza i hualien a kitju umaq, tiamadju sedjel a nasividay. lja za i hualien kaizuanan na mapeljuq anga, sika cemikel a pasa djian gu i navalj tua kuanghua(光華) a qinaljan, katua imaza i muka pana pasakacedas a kadjunangan a kemaizuangan.

kacalisian remasudj ta vincikan

aza i kalinkuking tjalja tjuruvuan a amizuku i djian, izua 15,273 a kacalisian, naqemavas tua kalinkuking nakacalisian a caucau 12.73％ (107 a caviljan pitju qiljas a sinupu). au tjalja tjuruvuan a amizuku kimaya 12,219 a caucau, a zumanga avan za ripung a djiday a kemasi siulin gu setavun(斯達岸) kata cinsui qinaljan sinavuta a patjavat a pasataluku. kimaya 1,922 a caucau, tucuanga izua sebunun kata maretimalji a zuku kimaya 1,132 a caucau nasemamaza kitevelj.

amizuku remasudj ta vincikan

puluq a siva a ainaljan naseamizuku

izua lidaw(里漏部落), taraca(達拉贊部落), isawalian pahikukian(仁安部落), isaetipan pahikukian(仁和部落), atonan(阿都南部落), cikeliwan(歌柳灣部落), citekudan(小台東部落), kungkung(大鼓部落), mabuwakay(南華部落), hacining(干城部落), cikasuwan(七腳川部落), sirakesay(永安部落), sarad(撒樂部落), fulufuluan(勝安部落), alang miyamay(慶豐部落), buner(宜昌部落), natawran(那荳蘭部落), pukpuk(簿簿部落), ciyibangcalay(吉野汎扎萊部落).

turukuzuku remasudj ta vincikan

sepatj a qinaljan naseturukuzuku

izua ciripunan(慶豐部落), alang kiyumi(福興部落), alang mkibuhw(南華部落) kata alang gnaalu(博愛新村部落) a qinaljan.

nasidjaravacan remasudj ta vincikan

djian gu imaza i pasakacedas a viri a kalingku a sema taitu sevesevec a lizulizuk a kadjunangan tua taiwan a kalingu king, a i viri nakidjekec tua hualien hici, a i tjaikacedas na kicevung tua taipingyan, a pasamaza ledepan kicencen ta i siuling gu, a i navalj kicaing tua i suvung. lja demut ta hualien hici, seljenguaq a nasidjaravacan, izua kisiya a djalan, basu a kalingu, masansivalj a djalanan i taiwan kata masansimuluq sa ita a djalanan i taiwan pakamaza. izua a disiaba i djian. pakata basu izua masansivalj a djalanan i taiwan, masansivalj a bin(丙) a djalanan i taiwan, masansimuluq sa ita a djalanan i taiwan kata kalingu sevesevec a lizulizuka djalanan kemasi disiaba i kalingu, au izua alu a pubasuan, aza caucau maqati itjen kisedjam ta utubay tu zidingsia a kemasi disiaba i kalingu patje djian guan.

kisiya a djalan
taiwan kisiya kanriki
a kisiya a djalan a cemalivat tua taiwan i taitu
disiaba i djian (吉安)
basu
basu a kalingu
basu a tairuku
basu a ding dung
basu a sudu
basu a taipaq
basu a hici nua kalingu king
kunglu
masansivalj a djalanan i taiwan
masansivalj a bin(丙) a djalanan i taiwan
masansimuluq sa ita a djalanan i taiwan
masansimuluq sa ita a bin(丙) djalanan i taiwan
vinaciqan ta djalan
itaiday siva puluq sa tjelu a vinaciqan

sinupuan remasudj ta vincikan

sinupuan
pitja pazangal a situluan
na sihu kalingu a pakisumalji kakituluwan a gaku
kaucung a gaku
kuzing santen(上騰) kaucung a gaku
gaku na kutjung
gaku na kutjung a djian
gaku na kutjung a huaren(化仁)
gaku na kutjung a yicang(宜昌)
gaku na kukumin
gaku na kukumin a djian
gaku na kukumin a huaren
gaku na kukumin a taicang(太昌)
gaku na kukumin a beicang(北昌)
gaku na kukumin a kuanghua(光華)
gaku na kukumin a yicang
gaku na kukumin a nanhua(南華)
gaku na kukumin a dawsiang(稻香)

kinsic remasudj ta vincikan

nugiu remasudj ta vincikan

djian gu imaza a kadjunangan avan za djian a pana kata muka a pana siniqaljud vudavudasan masan lizuk. tjaljeqaca tu seljenguwaq a kadjunangan, saka izua tu lima kuzulj a marutarauljan maqati a masengseng taquma. avan ta sinika pazangal nua lami pakata kalinku king. izua paday, vurasi, siak, vuday, aljualju a kamangulj, kucay, vasa, ngaingaw na hayatuli, karasina kata kudamunu. au pakata vasa masansikmatjelj a tjaliaw a sinitalem a racev i taiwan. pakata ngaingaw na hayatuli avan tjaljaqacavan a tinaleman a kadjunangan, a sinitalem a kadjunangan qemavas 43% i taiwan.